نصب یا ارتقاء یک سیستم تهویه مطبوع در یک بنای تاریخی، کاری پیچیده و برخی مواقع فرآیندی پر استرس می باشد. شما به عنوان نصاب سیستم تهویه مطبوع، دو مسئولیت دارید که برخی مواقع در تقابل با یکدیگر هستند. از سویی باید سیستمی را انتخاب کنید که نیازمندی های کسانی را که در آن بنا هستند، مرتفع نماید و از سوی دیگر هر قدر ممکن است مشخصه های اصلی بنا، وسایل، و ظاهر بنا را حفظ کنید.
ایجاد تطابق بین سیستم های مکانیکی مدرن و بناهای تاریخی نیازمند طراحی هوشمندانه و آمادگی برای فائق آمدن بر چالش های بزرگ است که به عنوان نمونه شامل موارد زیر می تواند باشد:
- رطوبت رسانی تصادفی به مجموعه که امکان ایجاد خرابی درمشخصه های تاریخی بنا یا خود بنا را داشته باشد.
- ایجاد تغییر در نمای داخلی بنا به دلیل (سقف کوتاه) سقف کاذب، شبکه ها ، اتصالات و سایر تجهیزات مدرن
- پتانسیل ایجاد خرابی در مشخصات مهم تاریخی بنا
- از بین بردن ایزولاسیون قدیمی و ایجاد ایزولاسیون جدید
- امحاء مشخصه های تاریخی در جریان نصب یا طی ارتقاء سیستم.
- قابلیت سازه ی یک بنا برای تحمل وزن و ارتعاشات ناشی از کار دستگاه های بزرگ.
هر بنایی یک چالش متقاوت خواهد بود. بعضی از بناها سیستم های کاملا جدید تهویه مطبوع را لازم دارند. بعضی دیگر از بناها دارای سیستم های گرمایشی و سرمایشی هستند که خود آن سیستم ها ارزش تاریخی دارند و باید سیستم موجود به استانداردهای روز ارتقاء داده شود. در تمام این موارد، وظیفه ی شما فراهم کردن سیستم های تهویه مطبوع مناسب برای بنا و در عین حال، حفظ یکپارچگی تاریخیِ بنا در حد امکان می باشد.
سیستم تهویه مطبوع برای بناهای تاریخی
طراحی سیستم تهویه مطبوع برای بناهای تاریخی مستلزم دریافت اطلاعات از یک گروه از کارشناسان است.
به صورت ایده آل، کارشناس تهویه مطبوع با یک مهندس مکانیک، یک مهندس برق، یک مهندس سازه، یک معمار متخصص در حفظ بنا، و کارشناسان مشاوره در امور نگهداری، که اهمیت تاریخی بنا را درک می کنند، کار خواهد کرد.
یکی از اولین اقدامات این است که معین کنیم بنا چگونه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. آیا یک موزه خواهد بود یا به منظور خرده فروشی، تجاری، یا اقامتی مورد استفاده واقع خواهد شد؟ عموما موزه ها به منظور حافظت از مصنوعات ظریف داخل موزه، نیازمند سیستم های کنترل آب و هوا هستند. در حالی که استفاده ی تجاری از یک بنا آزادی عمل بیشتری در ایجاد تغییرات در بخش های داخلی بنا را به شما می دهد.در تمام این موارد، هدف ایجاد کمترین میزان تغییرات در عین اجرای موفقیت آمیز کار می باشد.
در مرحله ی طراحی، ارزیابی دقیق شرایط آب و هوایی موجودِ بنا ضروری است. برای دستیابی به یک جمع بندی کامل، نظارت و ثبت دما و رطوبت داخل بنا طی سال، مورد نیاز خواهد بود. طی این دوره، اطمینان حاصل کنید که موارد زیر معین شود:
- سطح نفوذ هوا
- هر بخشی از بنا که در آن بهینه سازی مصرف انرژی به شما اجازه می دهد که از تجهیزات تهویه مطبوع با ظرفیت و اندازه ی کوچک تر استفاده کنید.
- هر گونه مشکلات مربوط به بنا، محوطه، یا تجهیزات که می بایست پیش از نصب دستگاه تهویه مطبوع مرتفع گردند. این مشکلات شامل وجود آزبست می گردد.
- هر گونه سیستم های مکانیکیِ تاریخی، رادیاتورها، و شبکه ها که می توان از آن ها استفاده کرد.
- الزامات کدهای آتش سوزی
- محل نصب چیلرها، بویلرها، سیستم های کنترل هوا، و برج خنک کننده
- وضعیت و محل لوازم و سیستم های مکانیکی ساخت و ساز موجود
چه فضاهایی، بخش هایی، یا مشخصه هایی باید حفظ شده و دست نخورده باقی بمانند؟
انواع سیستم های تهویه مطبوع برای بناهای تاریخی
هر بنای تاریخی با بنای تاریخی دیگر متفاوت است و نمی توان یک سیستم تهویه مطبوع را برای تمام موارد به کار برد.
سایز لوله ها در سیستم های آبی، شامل رادیاتورهای هیدرونیک، فن کویل ها، و لوله های تشعشعی، به مراتب از سیستم های تهویه مطبوع داکت کوچک تر است و به همین دلیل نصب آن ها بدون ایجاد خرابی در ویژگی های مهم تاریخی بنا آسان تر است. اگر محل نصب خود دارای رادیاتورهای هیدرونیک باشد، اغلب، این رادیاتورها را حفظ می کنند.
در هر حال همواره سیستم های آبی با خطر نشت پنهان آب و ترکیگی لوله مواجه هستند، و هر یک از این دو مورد می تواند موجب خرابی ناحیه ی اطراف لوله یا رطوبت رسانی به مجموعه های ظریف بنا گردد.
سیستم های تهویه مرکزی امکان کنترل هوای محیط را در سطح بالاتری فراهم می آورند، و در بسیاری از این سیستم ها کندانسور در بیرون از ساختمان نصب می شود و بدین ترتیب تاثیر نصب سیستم در فضای ساختمان را به حداقل می رسانند. در هر صورت، مزیت نصب کندانسور در خارج ساختمان، در برابر احتمال ایجاد خرابی جدی روی نمای سازه در هنگام نصب کندانسور، اهمیت خود را از دست می دهد.
سیستم های داکت کوچک راه حل بهتری در بسیاری موارد ارائه می دهند. استفاده از لوله های انعطاف پذیر در سیستم های داکت کوچک، احتمال ایجاد خرابی در مشخصه های اطراف محل نصب را کمتر می کند.
امکان دارد که برای برخی از ساختمان ها ترکیب سیستم ها ضروری باشد، استفاده از هر دو، آب گرم و داکت به منظور برآورده کردن نیازهای ساکنان. بدون در نظر گرفتن نوع سیستم تهویه مطبوع انتخابی شما برای بناهای تاریخی، الزامات زیر باید برآورده شوند:
سهولت سرویس و نگهداری سیستم
- گنجاندن سیستم پایش رطوبت و سیستم های حفاظتی برای حفاظت از مجموعه ها
- عملیات نصب باید به گونه ای باشد که ارتقاء آتی سیستم لحاظ شده باشد.
- نصب سیستم باید با در نظر گرفتن محدودیت های سازه ای بنا انجام گردد.
- حداقل سطح صدا و لرزش را ایجاد نماید.
- تطابق بصری سیستم با اصالت معماری بنا
فراهم سازی سیستم تهویه مطبوع برای یک بنای تاریخی یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که یک کارشناس می تواند بپذیرد. از طرف دیگر می تواند یکی از تحسین برانگیزترین پروژه هایی باشد که یک کارشناس روی آن کار کرده است.