بیشترین میزان شیوع بیماری کووید 19 هنگامی اتفاق میافتد که فرد مبتلا در محیط سرپوشیده و در نزدیکی افراد سالم حضور داشته باشد. بدیهی است هر قدر تعداد و زمان حضور افراد در یک محیط سرپوشیده بیشتر باشد، احتمال سرایت بیماری به افراد سالم نیز بیشتر خواهد بود. بر اساس توصیه های سازمان بهداشت جهانی، بهبود شرایط تهویه در محیطهای سرپوشیده اثر مستقیم بر کاهش احتمال ابتلای افراد سالم خواهد داشت. اساسا تهویه به مفهوم خارج کردن هوای استفاده شده در یک محیط و جایگزینی آن با هوای پاک به منظور بهبود کیفیت هوا و در نتیجه بهبود شرایط تنفسی در آن محیط است. ساده ترین راه تهویه، بازکردن پنجرهها است. در غیر این صورت، با استفاده از سیستمهای مکانیکی میتوان کار تهویه را به شکل کنترل شدهای انجام داد. البته باید در نظر داشته باشیم که در هر حال توصیههای اصلی برای پیشگیری از ابتلای افراد به کووید 19 شامل استفاده از ماسک های استاندارد و حفظ فاصله گذاری فیزیکی حداقل به اندازه ی 5/1 متر بین افراد، و شست و شوی مرتب دستها باید رعایت شوند.
نقش دستگاههای HVAC در همهگیری کرونا
دستگاههای HVAC به منظور پایش و حفظ دمای آسایش و حذف رطوبت محیط طراحی شده اند. در شرایط همهگیری کرونا، دستگاههای HVAC باید این قابلیت را داشته باشد که ضمن تامین و افزایش حجم هوای تازه از خارجِ سیستم، نرخ گردش هوا در یک چرخه بسته را کاهش دهند.علاوه بر این، بازرسیِ دروه ای دستگاه و نظافت دستگاه و فیلتر آن طبق روالی که سازنده توصیه نموده است، از اقدامات تکمیلی در زمینه کاهش احتمال ابتلا به کووید 19 محسوب می شود.
بنا بر توصیه سازمان بهداشت جهانی، ارتقاء سطح فیلتراسیون دستگاههای HVAC نقش قابل ملاحظهای در بهبود شرایط استفاده از این دستگاهها و کاهش احتمال ابتلا به کووید 19 دارد. سازمان بهداشت جهانی فیلترهای MERV14 را که معادل ردهی اروپایی F8 هستند را توصیه میکند. همچنین، تعویض فیلتر باید با نظارت و همکاری شرکت سازنده دستگاه انجام شود. فیلتر را در حالی که سیستم خاموش است و دستکش و ماسک پوشیده اید تعویض کنید و پس از قرار دادن داخل یک کیسه، در کیسه را ببندید.
توصیه مرکز کنترل پیشگیری از بیماری ها در اروپا این است که از سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی با سیکل بسته استفاده نکنید. توصیه عمومی برای سیستمهای تهویه مطبوع که گردش هوا در آنها در یک سیکل بسته انجام میشود، این است که مادامی که همهگیری کووید 19 مهار نشده است، از گردش هوای تهویه درون یک سیکل بسته اجتناب شود. به این منظور دمپرهای مسیر سیکل را ببندید چه به صورت دستی، چه به واسطه درخواست از مدیریت ساختمان برخی یونیتهای هوا و بخشهای گردش مجدد هوا به فیلتر مجهز هستند. این امر دلیلی برای باز کردن دمپرهای مسیر حلقوی نخواهد بود، چرا که فیلترهای نصب شده در یونیت هوا و بخش های گردش حلقوی هوا از نظر قدرت فیتلراسیون در رده میانی قرار دارند و ویروس ها را به نحو موثری فیلتر نمیکنند. (G4/M5 or ISO coarse/ePM10 filter class)
در سیستمهای مرکزی که به دلیل محدودیت ظرفیت سرمایش یا گرمایش، راهی جز گردش هوا در یک حلقه بسته وجود ندارد، باید سهم هوای بیرون در فضای تهویه را تا حد ممکن افزایش داد و توصیه میشود که محاسبات اضافی برای فیلتر کردن هوای برگشتی انجام شود. برای حذف کامل ذرات و ویروس ها از هوای برگشتی، از فیلترهای HEPA می توان استفاده کرد. هر چند به دلیل نوع خاص چهارچوب این فیلترها و افت فشار بیشتری که ایجاد میکنند، به طور معمول نصب فیلترهای HEPA در سیستمهای موجود آسان نیست. راه حل جایگزین نصب دستگاههای ضد عفونی کننده در داخل کانال میتواند باشد. مانند دستگاه اشعه ماوراءبنفش ضد میکروب UltraViolet Germicidal Irradiation (UVGI) که بهGermicidal UltraViolet (GV) نیز معروف است. ضروری است که سایز این دستگاهها به درستی انتخاب شده و به درستی نصب شده باشد.
اگر از لحاظ فنی امکان داشته باشد، ترجیح این است که فیلتری با کلاس فیلتراسیون بالاتر داخل چهارچوب موجود نصب شود، و قدرت فن هوای برگشتی بدون کاهش نرخ جریان هوا، افزایش داده شود. حداقل اصلاحی که در مورد فیلتر میتوان انجام داد، جایگزینی آن با فیلتر ePM1 80% است. این فیلتر ها از رده فیلترهای قدیمی تر F8 هستند و دارای قابلیت حذف موثر ذرات ویروسی با کارایی 65 تا 90 درصدی برای PM1 هستند.
شکل برگرفته از سایت REHVA – در سمت راست سیستم تهویه خاموش و در سمت چپ، سیستم تهویه با تامین هوای تازه روشن است.
در شکل سمت راست، نفر مبتلا (خانمی که در سمت راست شکل در حال صحبت است) سبب پخش شدن ذرات معلق آلوده به ویروس (قرمز رنگ) در محدوده تنفسی نفر سالم (مردی که در سمت چپ شکل است) میشود. ذرات معلق آلوده به ویروس با سایز بزرگتر، با رنگ بنفش نشان داده شدهاند. در شکل سمت چپ، وقتی سیستم تهویه ی با تامین هوای تازه کار می کند، میزان ذرات آلوده به ویروس در فضای تنفسی فرد سالم به مراتب کمتر از زمانی است که سیستم تهویه خاموش است.